کد مطلب:113763 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:227

ضرورت پردازش نوین منابع روائی











عصر ما، عصر ابزارهای نوین، عصر ظهور روشها و متدهای شگفتی آور تحقیق و بررسی است، با بصحنه آمدن ابزار و ادوات پیشرفته و كامپیوترهای متفكر، تغییرات اساسی و غیر قابل تصوری در بسیاری از علوم و فنون بشری و كیفیت مطالعه و ارزیابی و یافتن مفاهیم ارزشمند نهفته در تالیفات بشری، پدید آمد و سبكها و متدهای تحقیق را دچار تحولات چشمگیری نمود، از این رو نیازمندیهای جدید و تازه ای برای نسل تشنه ی حقیقت عصرمان مطرح است.

همانگونه كه غذا خوردن و نوع غداها و روشهای بدست آوردن غذاهای مورد لزوم، به نوع زندگی، به كیفیت كار و مسائل شغلی، به مشكلات ترافیك و زندگی شهری، به نوع مدیریت و سرگرمیهای اداری، پیوند خورده است، كار تحقیقاتی و روشهای یافتن و پرداختن مفاهیم ارزشمند آثار و تالیفات بشری و فراهم آوردن غدای معنوی جان و روان نیز نمی تواند از اینگونه تحولات و دگرگونی ها، جدا باشد.

با توجه به محدودیتهای زندگی و مشكلات فراوان اجتماعی و پیچیدگی صنعتی شدن زندگی، به روشها و ابزار و ادوات و امكانات نوینی در تحقیق نیازمندیم، و به دیدگاههای تازه ای در مطالعه و یافتن مطالب ارزشمند، باید اندیشید.

[صفحه 18]

(یاد اوقات فراغت و اعصاب سالم و وجود وقت لازم و فراوانی امكانات دورانهای گذشته، همواره جاویدان باد).

یكی از عوامل پیشرفت كشورهای مترقی دنیا، بازنگری جدی در پیدایش و كاربرد ابزار و ادوات و روشهای تحقیقاتی است كه با جدیدترین و متكامل ترین روشها به حیات مراكز تحقیقاتی تداوم می بخشند.

كشورهای پیشرفته دنیا ممكن است منابغ غنی و آثار فرهنگی، علمی، ادبی جهان سوم، بخصوص حوزه های علمیه ی شیعه را نداشته باشند و با توطئه فرار مغزها و تاراج آثار فرهنگی دنیا نیز نتوانند سرمایه های لازم را فراهم آورند اما با مدر نیزه كردن، ابزار و ادوات تحقیقاتی و با بهره برداری صحیح و بایسته، از سرمایه های موجود در مراكز تحقیقاتی، به اوج ترقی رسیدند و پیشرفت های شایسته ای داشته و دارند.

در یك نگاه واقع بینانه، اعتراف برخی از واقعیتها، ضروری تلخ است كه:

الف- كشورهای پیشرفته با سرمایه های اندك تنها با بكارگیری ابزار و ادوات پیشرفته و روشهای تحقیقاتی شایسته موفقند و ما با برخورداری از منابع غنی، هنوز بفكر یافتن نیازمندیهای ضروری، اندر خم یك كوچه ایم.

ب- آنها با سرمایه های اندك، رفتند و رسیدند و ما بر روی دنیایی از ذخائر و معادن علوم، گرسنه مانده ایم.

ج- آنها با مدر نیزه كردن ادوات تحقیق و كامپیوتری شدن كتابخانه ها و مراكز تحقیقاتی، در عمق زلال علوم شنا می كنند و ما در كنار دریای مواج و خروشان علوم و معارف قرآنی و آثار اهل بیت (ع)،

[صفحه 19]

سرگردانیم و بقول شاعر:


ماهیان ندیده غیر از آب
پرس و پرسان ز هم كه آب كجاست؟


د- آنها بهمه ی سرمایه های خود رسیده و در فكر فرار مغزها و تاراج سرمایه های فرهنگی ملل جهانند و تازه احساس كمبودنموده، در فكر طرحهای دراز مدت تحقیقاتی بسر می برند و ما در شناخت و كشف و استخراج سرمایه های خود عاجزیم و پلهای ارتباطی لازم را بوجود نیاورده ایم.

ه- محققان فراوان كشورهای پیرفته بدنبال انتخاب موضوعات قابل تحقیق و ارزیابی تلاش می كنند و می گویند: درباره ی كدام موضوع مفید باید ارزیابی نمود؟

اما در دیار ما و روزگاران آشفته ما، مفاهیم بلند و ارزشمن اسلامی، بدنبال محققان اندك و انگشت شمارند كه:

چه كسی باید، روزی، روزگاری، به كنكاش و تحقیق پیرامون مباحث حیاتی و سرنوشت ساز منابع قرآنی و حدیثی بپردازد.

یعنی در آنجا محقق بدنبال موضوعات تحقیقاتی است و اینجا، موضوعات و مفاهیم در پی انتخاب محققان متعهد سرگردانند!!

و- در آن دیار می گویند چه داریم؟ و چه دارند؟ و چه می شود داشت؟ كه در این دیار می گوئیم، چه باید كرد؟ و چگونه باید یافت؟

«اگر در این قلم زدن بی حاصل و دردمندانه، بیش از این بگویم می ترسم شامل این شعر باشم كه:


سالها دل طلب جام جم از ما می كرد
آنچه خود داشت ز بیگانه تمنا می كرد

[صفحه 20]

بنابر این بهتر است بجای مطرح كردن دردها به راه حلها بپردازیم.

راه حلها

با توجه به مشكلات و ناهماهنگی های یاد شده:

- باید به روشهای نوین تحقیق اندیشید و مدرنترین ابزار تحقیق را بكار گرفت.

- باید مراكز تحقیقاتی ما به بهترین و پیشرفته ترین امكانات مجهز گردند.

- باید بین نسل عصر ما و منابع ارزشمند و بی مانند روائی، پلهای ارتباطی بایسته ای ایجاد گردد تا هر كس با ظرفیتهای گوناگون بتواند از منابع غنی اسلامی بهره مند گردد.

- باید برای تمام منابع علمی، فلسفی، تفسیری، حدیثی، تاریخی، ادبی، فهرست نامه های متكامل و شایسته ای نوشته شود و نهضت معجم نویسی و تدوین فرهنگ نامه های ضروری را نباید فراموش كرد.

- باید برای كامپیوتری شدن منابع ارزشمند اسلامی، همه ی امكانات را استخدام كرد و نمودار درختی، منابع اسلامی را در اسرع وقت فراهم نمود.

- باید زمینه های لازم مطالعه و بهره برداری همه ی اقشار و طبقات جامعه را تحقق بخشید تا هر محقق و مراجعه كننده ای به نیازمندیهای دلخواه خود دسترسی پیدا كند و سیراب بر گردد.

- باید همراه با رشد ادوات و ابزار تحقیق، مراكزی برای تربیت و تعلیم محققان گوناگون علوم اسلامی، بسیج شوند تا در دیار ما نیز هزاران محقق و پژوهنده در پی انتخاب موضوع و مفاهیم قابل ارزیابی در تلاش مداوم بسر برند. و باید و بایدهای دیگر...

[صفحه 21]

با توجه به بایدها و راه حلهای مطرح شده تنها با شناخت نهج البلاغه از سالهای دور قبل از انقلاب اسلامی بفكر تدوین «المعجم المفهرس نهج البلاغه» افتادیم تا تشنگان علوم علوی موضوعات دلخواه خود را براحتی بیابند و كلیدهای گنج معارف نهج البلاغه را همواره در دست داشته باشند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی (رضوان الله تعالی علیه) نهج البلاغه در محافل و مجالس و مراكز دانشگاهی و دروس حوزه های علمیه راه یافت و تدریس كلاسیك مفاهیم آن ضرورت پیدا كرد، آرام آرام با نیازها و واقعیتهای نوینی آشنا شدیم و مشكلات فراوانی را یافتیم كه بدون كنار زدن آنها، راه یابی به علوم علوی دشوار می نمود، از این به رو به تلاشهای تحقیقاتی زیر همت گماشتیم:


صفحه 18، 19، 20، 21.